Od 1 lipca wszystkie nieruchomości wykorzystane do popełnienia przestępstwa, uzyskane w wyniku przestępstwa lub utracone w związku z przestępstwem trafią do Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych (KCIK). Tak przewiduje projekt rozporządzenia MSWiA, który niedawno ukazał się na RCL. Czy to dobre i potrzebne rozwiązanie? Czy ceny mieszkań spadną? Eksperci rynku nieruchomości są ostrożni.
Nieruchomości w KCIK. Co trafi do rejestru kryminalnego?
1 lipca 2024 r. wchodzą zmiany wprowadzone ustawą o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz ustawy o przetwarzaniu informacji kryminalnych. W bazach danych Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w obszarze „PRZEDMIOT” zakres gromadzonych informacji kryminalnych zostanie rozszerzony o nieruchomości wykorzystane do popełnienia przestępstwa,uzyskane w wyniku przestępstwa lub utracone w związku z przestępstwem.
Zakres przetwarzanych informacji kryminalnych obejmować będzie nie tylko przedmioty (w tym nieruchomości) wykorzystane do popełnienia przestępstwa lub utracone w związku z przestępstwem, ale również przedmioty (w tym nieruchomości), w których posiadanie określone osoby weszły w następstwie dokonania przestępstwa. Zatem dotyczyć to będzie m.in. danych o nieruchomościach, które zostały pozyskane przez określone osoby w wyniku np. prania pieniędzy.
Kto ma wgląd do KCIK i kto musi zgłosić nieruchomość z przestępstwa?
Zmiana przepisów od lipca nakłada na poszczególne podmioty uprawnione obowiązek przekazywania tych informacji do baz danych KCIK. W celu pozyskania informacji na temat podejrzanego lokum zaproponowano też wzór elektronicznej karty zapytania zarówno o nieruchomość polską, jak i zagraniczną.
Podmiotami uprawnionymi, do otrzymywania informacji kryminalnych z KCIK, są:
- organy prokuratury;
- organy Policji;
- Centralne Biuro Antykorupcyjne;
- Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
- Agencja Wywiadu;
- organy Straży Granicznej;
- Straż Marszałkowska;
- organy Krajowej Administracji Skarbowej;
- Służba Ochrony Państwa;
- Żandarmeria Wojskowa;
- organy informacji finansowej;
- organy administracji publicznej właściwe w sprawach obywatelstwa, cudzoziemców i repatriacji;
- Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Szef Służby Wywiadu Wojskowego;
- Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego lub upoważniony przez niego przedstawiciel;
- Dyrektor Generalny Lasów Państwowych, dyrektorzy regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych, nadleśniczowie oraz Główny Inspektor Straży Leśnej;
- dyrektorzy parków narodowych;
- Szef Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej.
Natomiast podmiotami zobowiązanymi do przekazywania informacji kryminalnych do KCIK są m.in.:
- organy administracji rządowej lub organy samorządu terytorialnego właściwe w sprawach ewidencji ludności,
- ewidencji paszportowych,
- ewidencji wojskowej
- centralnej ewidencji pojazdów,
- centralnej ewidencji kierowców,
- nadzoru geodezyjnego i kartograficznego,
- ewidencji gruntów i budynków, rejestracji stanu cywilnego.
- sądy prowadzące Krajowy Rejestr Sądowy, księgi wieczyste i rejestr zastawów.
Resort spraw wewnętrznych widzi też potrzebę modyfikacji architektury technicznej baz danych KCIK oraz konieczność dostosowania przepisów wykonawczych oraz systemów informatycznych poszczególnych podmiotów uprawnionych.
Wpis nieruchomości z przeszłością kryminalną do KCIK. Cena mieszkania może być niższa?
Nowe przepisy mogłyby wejść już za niecałe 2 miesiące. Czy zatem zmieniłby się zasady gry na rynku nieruchomości?
- Prawdopodobieństwo, że ktokolwiek do takiej informacji dotrze jest ekstremalnie małe. Chodzi o to, że przeciętny kupujący nawet nie zagląda do KW – mówi Bartosz Turek, główny analityk HREIT. - O burzliwej przeszłości danego mieszkania lub domu potencjalni kupujący szybciej mogliby się dowiedzieć od przyszłych sąsiadów, jeśli spotkaliby tych podczas oglądania mieszkania i zapoznawania się z okolicą. Nie przeczę jednak, że część kupujących, gdyby dowiedziała się o szczególnie niekorzystnej przeszłości nieruchomości, mogłaby mniej chętnie podchodzić do zakupu. W mojej ocenie jest to tylko niewielka część potencjalnych nabywców. Jest to o tyle ważne, że dziś chętnych na zakup mieszkań nie brakuje, a oferta wciąż jest przebrana. Nie dość więc, że kupujący raczej nie interesują się mroczną przeszłością nieruchomości (bo mają całą masę innych rzeczy do wzięcia pod uwagę – lokalizacja, koszt kredytu, wykończenie, terminy, dokumenty, notariusz itd.), to dziś rynek jest wykupiony i wciąż nie można przebierać jak w ulęgałkach – twierdzi ekspert.
Nieruchomość z przeszłością kryminalną. Co z adnotacją w KW?
Przepisy póki co nie przewidują konieczności adnotacji kryminalnej przeszłości nieruchomości również w księdze wieczystej. To jednak mógłby nie być taki zły pomysł, mając na względzie samych nabywców i bezpieczeństwo obrotu nieruchomości. Tak twierdzi Tomasz Błeszyński doradca rynku nieruchomości.
- Bezpieczeństwo obrotu nieruchomościami jest najważniejszym czynnikiem, na który trzeba zwracać uwagę realizując transakcję. Informacje pozyskane z odpisu księgi wieczystej są kluczowe dla zbadania stanu prawnego danej nieruchomości.Księga wieczysta jest najważniejszym dokumentem, a zawarty niej stan prawny nieruchomości na dzień zakupu gwarantuje rękojmia wiary publicznej. Ta stanowi, że w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej, a rzeczywistym stanem prawnym, treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność.
I dodaje. - Nieruchomości bardzo często mają nieuregulowany stan prawny, zmieniają też właścicieli i wszystkie te adnotacje powinny najszybciej zostać wpisane do księgi wieczystej. Szerszy dostęp do informacji uchroniłby przyszłych klientów przed niebezpieczeństwami. Ułatwiłby organom ścigania identyfikacje danego majątku i sprawdzenie czy dana nieruchomość nie była przedmiotem przestępstwa. Da to dodatkowe gwarancje kupującym nieruchomości.